Większości osób instytucja Zasiedzenia kojarzy się jedynie z możliwością nabycia własności nieruchomości, podczas gdy dotyczy ona (z pewnymi jednak wyjątkami) również i ruchomości. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć Państwu tę tematykę.

Zasiedzenie jak już wyżej wskazano jest jednym ze sposobów nabycia własności rzeczy. Istotnym dla prawidłowego zrozumienia instytucji Zasiedzenia jest poznanie na czym polega „posiadanie rzeczy” w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego.

Posiadanie to stan faktyczny wyrażający się w fizycznym władaniu rzeczą. Stan ten składa się z dwóch elementów, a mianowicie: fizycznego władztwa nad rzeczą (corpus), któremu towarzyszy również manifestowany zamiar (animus) wykonywania tego władztwa dla siebie. Brak drugiej z wyżej wymienionych przesłanek oznacza, że nie mamy do czynienia z Posiadaniem lecz z Dzierżeniem, a zatem wykonywaniem władztwa nad rzeczą ale już za kogoś innego (por. treść art. 338 kc).

Nadto, wyróżniamy również dwa rodzaje posiadania: posiadanie samoistne i posiadanie zależne. To pierwsze to posiadanie rzeczy w sposób w jaki włada nią właściciel. Natomiast posiadanie zależne to posiadanie z którym łączy się określone władztwo lecz nad rzeczą cudzą. Dla przykładu można tu wymienić najemcę lokalu, który wynajmuje nieruchomość mając jednak świadomość, że włada cudzą rzeczą.

Przedstawienie Państwu powyższego rozróżnienia na posiadanie samoistne oraz zależne było niezbędne dla wyjaśnienia instytucji Zasiedzenia, gdyż zgodnie z art. 172 kc, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. W złej wierze własność nieruchomości zostaje nabyta przez posiadacza samoistnego po upływie lat trzydziestu.

Zważywszy na powyższe, dla Zasiedzenia istotne zatem jest jedynie posiadanie samoistne. Tytułem przykładu, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt V CSK 590/15, stwierdził, że posiadacz musi zachowywać się jak właściciel i wyrażać zainteresowanie gruntem, co do którego rości sobie pretensje. Tym samym nawet wykazanie przez niego zgody obecnego właściciela „zasiadywanej” działki, na koszenie trawy i porządkowanie nie wystarcza do uznania, że korzystanie z działki w ten sposób może prowadzić do jej zasiedzenia. Takie dysponowanie nieruchomością, nawet za zgodą właściciela, może być określone jedynie jako posiadanie zależne nieprowadzące w rezultacie do zasiedzenia.

Co zaś do rzeczy ruchomych to posiadacz niebędący właścicielem nabywa własność ruchomości, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. Tym samym (inaczej niż przy nieruchomościach) nie jest możliwym zasiedzenie rzeczy ruchomych w złej wierze. Nadto, zgodnie z art. 174 § 2 kc, nie jest również możliwym zasiedzenie ruchomości wpisanych do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. Jeżeli chodzi o zasiedzenie nieruchomości, to sądem wyłącznie właściwym w sprawie jest sąd miejsca jej położenia i to tam składamy wniosek spełniający nakazane prawem wymagania formalne. Nadto, zgodnie z art. 40 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623 z dnia 2016.05.05 z późn. zm.) kierując do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie należy liczyć się z opłatą stałą w kwocie 2000 złotych. Pamiętajmy, że w postępowaniu takim należy w sposób przekonujący sąd udowodnić zasiedzenie przez Państwa nieruchomości, co wiąże się z odpowiednim sformułowaniem wniosków dowodowych.

06.07.2016 r.

Adwokat Szymon Dubel