Pozostańmy przy konwencji prezentowanej w ostatnich moich artykułach – za nami 11 listopada, Narodowe Święto Niepodległości. Odpowiem zatem na pytanie jakie uprawnienia gwarantuje nam Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2016.1764 j.t. z dnia 2016.10.26 z późn. zm.) jeżeli chcielibyśmy uzyskać informacje dotyczące spraw publicznych.

Tytułem wstępu wskazać należy, iż każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ww. Ustawy. Ustawa gwarantuje każdemu z nas prawo dostępu do informacji. Od osoby wykonującej to prawo nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego w jej uzyskaniu. Wystarczy więc jedynie, że złożymy wniosek o udostępnienie danej informacji publicznej.

Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, np. organy władzy publicznej; organy samorządów gospodarczych i zawodowych; podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa; reprezentatywne organizacje związkowe i pracodawców czy wreszcie partie polityczne.

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do uzyskania tej informacji i to przetworzonej w takim zakresie w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Podmiot udostępniający jest obowiązany zapewnić możliwość kopiowania informacji albo jej wydruk, a nawet przesłania albo przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji.

Ponadto, prawo to obejmuje również uprawnienie do wglądu do dokumentów urzędowych czy też dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Wszyscy zatem posiadamy uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych. Oznacza to, że jeżeli tylko dana informacja może być niezwłocznie udostępniona winna zostać natychmiast przekazana. Jeżeli informacja nie może zostać przekazana niezwłocznie powinniśmy złożyć pisemny wniosek i w takim wypadku Ustawa zakreśla maksymalny termin 14 dni na odpowiedź na nasze pytanie. Jeżeli informacja nie może być udostępniona w tym terminie podmiot ma obowiązek powiadomić nas o powodach opóźnienia oraz o nowym terminie, który nie może być dłuższy niż 2 miesiące od dnia złożenia inicjującego wniosku.

Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny ale jeżeli podmiot miałby ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji odpowiednią formę, podmiot może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. W takim wypadku podmiot w terminie 14 dni powiadomi nas o wysokości należnej opłaty.

Prawo do informacji publicznej podlega jednak ograniczeniu, m.in. na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz tajemnic ustawowo chronionych, a także ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy jednak informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, a mających związek z pełnieniem tych funkcji.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej przez podmiot następuje w drodze decyzji od której w terminie 14 dni możemy wnieść odwołanie (w przypadku decyzji organu władzy publicznej) lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (w przypadku decyzji innego podmiotu).

Wreszcie, ostateczna decyzja jak również bezczynność podmiotu na danym etapie może zostać zaskarżona do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W prawidłowym zredagowaniu skargi z pewnością pomoże adwokat lub radca prawny.

Jak widzimy dostęp do informacji publicznej jest obecnie bardzo ułatwiony. Należy zatem śmiało korzystać z tych rozwiązań np. celem zgromadzenia materiału dowodowego w przypadku prowadzonych równolegle spraw sądowych lub administracyjnych.

05.12.2016 r.

Adwokat Szymon Dubel